Bebeklerde Kusma Nedenleri ve Çözümü

Bebeklerde Kusma Nedenleri ve Çözümü. Bebeklerde kusma sık rastlanan bir durum. Çoğu fizyolojik nedenli… Bebeğin beslenmesinden hemen sonra görülen kusma ile bir hastalıktan kaynaklı kusma arasında farklar olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahu Özşen, anne babaların bebek bakımı hakkında bilgileri arttıkça, doğru beslenme biçimlerini öğrendikçe bu sorunun azalacağını söylüyor.

Bebek neden kusuyor?

Kusmanın nedenleri?

Kusma mide içeriğinin zorlu bir şekilde ağızdan atılmasıdır. Ağız yoluyla alınan toksinlere karşı koruyucu bir mekanizma olarak geliştiği düşünülen kusma, sağlıklı bebeklerde endişe verici bir durum olmamakla birlikte pek çok organ sistemini ilgilendiren farklı hastalıkların belirtisi de olabilir.

Sağlıklı bebekler az miktarda beyaz, mukuslu, köpüklü, asit pH’da kusarken, bazen de birkaç defa ağız dolusu kusabilir. Bebeklerde kusmalar beslendikten hemen ya da 1-2 saat sonra gerçekleşir. Çünkü yeni doğanlarda yemek borusuyla mide arasındaki sfinkter kası henüz olgunlaşmamış olup kasılma yetersizliğine bağlı mide içeriğinin yemek borusuna kaçarak ağızdan atılmasına neden olur.

Yeni doğan döneminde yani doğduktan sonraki ilk günlerde görülen kusma nedenleri arasında enfeksiyonlar (mide- barsak enfeksiyonları, nekrotizanenterokolit de denen bir çeşit bağırsak iltihaplanması), doğumsal metabolizma hastalıkları, bebeğin anne karnında amniyon sıvısını fazladan yutması, bağırsak hareketlerini sağlayan sinirsel uyarımın olmaması, böbreküstü bezi yetmezliği, karaciğer safrakesesi hastalıkları, kronik hastalıklara (akciğer, kalp, böbrek, kas ve sinir gibi) bağlı beslenme intoleransı ve bazı gıda proteinlerine karşı intolerans (süt proteini gibi) sayılabilir.

Bebeklerde gastroözofagealrelü’ye dikkat!

Daha büyük bebeklerde ise, besleme sırasında havayla karışan süt ya da mama yukarı doğru çıkabilir. Bebeğin doğumundan sonraki birkaç gün içinde başlayan fizyolojik gastroözofagealreflü denen bu durum ilerleyen günlerde azalır, 2 yaştan sonra devam etmesi beklenmez. Emzirirken bebeğin yatar pozisyonda olması, hava yutması, aşırı yavaş ya da hızlı emmesi, gazının çıkartılmaması reflüye neden olabilir. Eğer anneler, bebeklerini besledikten sonra, 30 dakika kadar dik oturturlarsa, bu sorunun önüne geçmeleri mümkündür. Ancak bebeğin kilo alımı yavaşlamış ve gastroözofagealreflü hastalığı tanısı konmuşsa bu bebekler için cerrahi müdahale gerekebilir.

Acil müdahale gerektiren kusmalar hangi hastalıkların habercisi?

Yemeklerden saatler sonra gerçekleşen, zorlanarak ve öğürtünün eşlik ettiği, fışkırır tarzda burundan da gelebilen kusma daha ciddi sorunların belirtisi olabilir. Bu duruma huzursuzluk, ten renginin solması gibi belirtiler de eşlik edebilir. Özellikle yeni doğan bebeklerde, ilk 24- 36 saat arasında görülen şiddetli kusmalar sindirim sisteminin herhangi bir yerinde görülen tıkanıklık belirtilerinden biri olarak kabul edilir.

Acil cerrahi müdahale gerektiren bu tip kusmaların en sık görülen nedenleri; bağırsak tıkanıklığı veya darlığı, bağırsağın belli bölümlerinin olmaması, karın organlarının göğüs içinde fıtıklaşması, mide darlığı (pilorstenozu) olabilir. Bebeklerde yemek borusunun mideye bağlanan ucunun kapalı olması da şiddetli kusmalarla kendini gösterebilir. Bu sorunu olan yeni doğan bebeklerdeki en belirgin özellik doğduktan sonraki birkaç besleme sonrası kusmaya başlamasıdır.

Çünkü besinler yemek borusunda birikir. Kusmaya nefes darlığı ve morarma da eşlik edebilir. Gerginliği hisseden bebek, kusarak tepkisini ortaya koyabilir. Kusmada psikolojik faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle 1 yaşa kadar olan bebeklerde görülen uyum sorunu kusmaya neden olabilir. Anne bebek arasındaki ilişki problemi, annenin gergin olması ve bebeğe az ilgi göstermesi kısaca bebeğin huzursuz bir ortamda büyümesi bu süreci tetikleyen en etkili faktörlerdir.

Anneler bebeğin kilo alması için, bazen ihtiyacından fazla bes- leyebilir. Bu da bebeğin fazla besini kusma yoluyla çıkarmasıyla sonuçlanır. Bu kusmalar ilk 1-2 yaşta hafifleyerek tamamen ortadan kalkacaktır. Bebekler bazen beslenme sonrasında, ağızlarından az miktarda besini çıkarabilir. Regürgitasyon denen bu durum genellikle sızıntı şeklinde olur ve kusma olarak değerlendirilmez. Bu tip çıkarmalar fizyolojik gastroözofagealreflünün belirtisi de olabilir. Düzelmediği ve giderek arttığı durumlarda doktora başvurulması gerekir.

Emzirme dönemindeki kusmalar birçok problemin habercisi olabilir

Süt çocukluğu döneminde gastroözofagealreflü, enfeksiyonlar (mide-barsak enfeksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu, menenjit gibi), mide-bağırsak tıkanmaları, gıda proteinlerine karşı intolerans, psikolojik kusma, zehirlenmeler, böbreküstü bezi yetmezliği, kafa içi kanamalar, karaciğer-safrakesesi hastalıkları, pankreas hastalıkları kusma nedenleri arasındadır.

Kusan süt çocuğunda safralı, kanlı veya dışkı içerikli kusma, mide bağırsak sistem kanaması, zorlanarak kusma, büyüme gelişme gerililiği, tartı kaybı, ishal, kabızlık, ateş, kabarık bıngıldak, kafa çevresinin büyük ya da küçük olması, nöbet geçirme, nefes darlığı, morarma, karın hassasiyeti, karaciğer-dalak büyüklüğü, genetik hastalıklar (mongol hastalığı gibi) uyku hali hastalığı gösteren uyarıcı işaretlerdir.

Kusmayı önlemek için?

• Bebeğinizi tıka basa doyurmayın. Bebeğiniz ağlarken onu doyurmaya çalışmayın. Bu daha çok hava yutmasına neden olur.
• Bebeğinizi beslerken ya da besledikten sonra hemen yatırmayın, mümkün olduğu kadar dik oturtun. Bebeğinizi besledikten sonra hoplatıp, zıplatmayın.
• Bebeğinizin gazını besleme sırasında, sonrasında, hatta öncesinde de her zaman çıkarmaya çalışın. Bebek kusarken ne yapılmalı?
• Bebeğiniz yukarıdaki uyarılara dikkat ettiğiniz halde kusuyorsa, kusma anında onu yan çevirin ya da yüzüstü yatar pozisyona getirin.
• Bebeğinizin kusması bitene kadar katı gıdalar vermeyin.
• Bebeğiniz kustuktan sonra ağzının içini işaret parmağınızı kullanarak yabancı cisimlerden temizleyin. Eğer bebeğiniz şiddetli ve günde 3-5 defadan fazla kusuyorsa, kusmuk içeriğinde kan veya yeşil renkli safra görülüyorsa, kusmayla birlikte ateş, öksürük, huzursuzluk, ağlama ve diğer enfeksiyon bulguları da varsa acilen doktora başvurun.
• Önemli olan kusmaya neden olan hastalığı teşhis ve tedavi etmektir. Bir doktora danışmadan bebeğinize kusmayı önleyici ilaçlar vermekten kaçınmak son derece önemlidir.