Tüp Bebek ve Tüp Bebek Tedavisi Süreci

TÜP BEBEK KARARI VERDİNİZ PEKİ YA SONRA?

Tüp bebek yöntemi hakkında ne biliyorsunuz? Transfer sürecinden devlet katkısına, başarı oranından ileri yaş sürecinde yapılan transfer işleminin başarı oranına kadar aklınıza takılan birçok sorunun cevabını Prof. Dr. Recai Pabuçcu’dan aldık. Bununla birlikte tüp bebek yöntemi ile bebeklerini kucaklarına alan üç annemize de bu süreci nasıl geçirdiklerini sorduk.

Tüp bebek yöntemi nedir?

Bu yıl tüp bebek tedavisinin 40. yılını kutluyoruz. Dünyada bu yöntem ile şu ana kadar yaklaşık 4 milyon bebek hayata gözlerini açtı. Tüp bebek yöntemi 5 aşamada özetlenebilir:

• Kadında birden fazla yumurtanın özel ilaçlar ile geliştirilmesi,
• Bu yumurtaların olgun olanlarının toplanması,
• Bu yumurtaların laboratuar koşullarında seçilmiş en iyi spermler ile döllenmesi,
• Döllenmiş yumurtalardan embriyo elde edilmesi ve
• Embriyonun rahim içerisine transfer edilmesi işlemidir.

Tüp bebek kararının ardından anneleri bekleyen süreç nasıl işlemekte?

Tüp bebek kararı sonrası anne adayları öncelikle rahat olmalılar. Çünkü bu yaklaşık 15-20 günlük bir süreç ve bu dönemde olumsuz kaygılardan uzak durmak oldukça önemli. Tabi ki zor da bir süreç. Birliktelikler evlilikle kucaklaşır, küçük bir bedene can olur ya da olamaz…
Evliliğimizin 4. yılına kadar birkaç odalı dünyamıza o can gelsin diye bekledik biz. Beklemenin ne yorucu bir eylem olduğunu o yolu yürüyerek öğrendim. Canıma parmak izi arayarak geçirdiğim bu yolculukta önce aşılama ile başladım. İlaçlar, hormon seviyeleri, yumurta ölçümleri… Her şey yolunda giderken olumsuz iki sonuçla yolumu değiştirme kararı alarak, tüp bebek tedavisine başka bir merkezde devam ettim. Herkesin birbirine isminden önce kaçıncı denemesini sorduğu merkezden 5 ay sonra ikiz gebeliği başlamış bir anne adayı olarak ayrıldım. Hasretler demlendirdiğim 4 yılım, ince bir sızı olarak kalsa da iki küçük kalbin unutturamayacağı şey yok.

Öncelikle 10-12 gün kadar yumurtaların büyütülme dönemi var. Bu dönemde günlük iğneler kullanılıyor. Bu dönemi takiben yumurtaların toplanması işlemi var ki anestezi altında yapıldığından çok da zorluk yaşanmıyor. Son olarak da elde edilen embriyoların transfer edilmesi işlemi var. Bu aşama hem basit hem de kritik bir aşama. Anne adayının oldukça rahat olması gerekiyor.

Tedavilere devlet katkısı var mı?

Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşması olan merkezlerde, anne baba adaylarının gerekli şartları sağlamaları durumunda devlet tüp bebek tedavisine destek veriyor. Tedavi görülen merkezin anlaşması olma koşulu ilk şart. Bu desteğin detayları için merkezlerin ilgili birimleri ile mutlaka irtibata geçilmeli ve şartlar öğrenilmeli.

Tedavi döneminde baba adaylarının yapması gereken şeyler var mı?

Tedavide önemli aşamalardan birisi de sperm toplanması aşaması. Özellikle kaliteli spermler ile daha iyi sonuçlar alınıyor. Sigaranın sperm hareketlerine oldukça olumsuz katkılarının olduğunu biliyoruz. Ek olarak birtakım mesleki maruziyetler, ilaç kullanımı, alkol tüketimi gibi sperm üzerine olumsuz etki yaratabilecek davranışlardan uzak durmak gerekiyor.

Embriyo transferinden sonra dikkat edilmesi gereken şeyler var mı?

Transfer sonrası anne adayının biraz dinlenmesini öneriyoruz. Ancak bu durum anne adayının, kendini dünyadan izole edip 12 gün boyunca yataktan çıkmaması değil. Anne adayı günlük aktivitelerini yapabilir ancak ağır egzersiz, yoğun fiziksel güç gerektiren işler, aşırı kafeinli içecek ve gıda tüketimi, doktorunun önermediği birtakım ilaç veya desteklerden uzak durması gerekiyor.

Tüp bebek başarısını neler etkiler?

En önemli kriterler anne adayının yaşı, spermlerin durumu, ek bir olumsuzluğun (rahim iç problemleri vs.) eşlik edip etmediği olarak kısaca özetlenebilir. Özellikle altını çizmek lazım, kadınlarda doğurganlık özellikle 36-37 yaşından sonra azalıyor. Kırklı yaşlardan sonra tüp bebek ile de şans az. Tabi bu durum “kesinlikle olmaz” anlamına gelmemeli. Ancak, çiftlerin çocuk sahibi olmak için ellerini çabuk tutması gerekiyor.

Tüp bebek ile dünyaya gelen bebeklerin diğer bebeklerden farkı var mı?

Şu ana kadar 4 milyon bebekten bahsediyoruz. Bu oldukça büyük bir rakam. Yapılan analizlerin sonucunda büyük bir farklılık olmadığını biliyoruz. Aynı zamanda bu çocukların entellektüel kapasiteleri ve okul başarıları da benzer şekilde saptanmış. Özetle, tüp bebek ile dünyaya gelenlerde ek bir olumsuz durum yok. İleri yaş anne adaylarını ne gibi
olumsuzluklar bekliyor? Buradaki en önemli sorun anne adayının yumurtalarının yaşlanması. Yani yumurtalar sayıca iyi de olsalar, genetik olarak sorunlu olma ihtimalleri var. Bu sorunlu yumurtalar, genetik olarak bozuk embriyolar ve dolayısı ile sorunlu gebelikler olarak karşımıza çıkıyor. Bunlardan en bilineni Down Sendromu. Anne yaşı arttıkça bu risk de artıyor.

İleri anne yaşında neler yapılıyor?

Tüp bebek tedavisinde, ileri yaş kadından elde edilen embriyo güzel de gözükse genetik olarak sorunlu olabiliyor. İşte bu sorunlu embriyoları gözle bakarak seçemiyoruz. Ancak bu embriyolardan biyopsi yaparak özel hücreleri genetik laboratuarına gönderiyoruz ve sorunlu embriyoları ayıklıyoruz. Bu işlemin adı preimplantasyon genetic test (PGT). Sağlıklı genetiği olan embriyoyu seçip transfer ediyoruz. Böylelikle yaş faktörünün dezavantajını ortadan kaldırıyoruz.